remedial questions

Palihug tubaga pinaagi sa imong blog:

1. Angay bang taktakon o suspensuhon lang ang sakop sa media nga masakpang namakak sa iyang pagbalita? Ngano man?
[] Para nako depende na sa kabug-aton sa sala nga ilang nabuhat.. pero buot huna-hunaon kay kahibaw gud sila nga media personality sila, trabaho gyud nila nga ipagawas ang kamatuoran dili ang pagpamakak.. nganong kailangan paman jud mamakak o itago kung kahibaw sila nga mao nay tinuod..

2. Angay bang hinayunon ang piniliay sa barangay ug Sangguniang Kabataan karong Oktubre 29? O iuswag ni unya sa 2009? Ngano man?
[] Para nako kung pwede iuswag nalang jud ug dayon sa 2009 kay daghan na kaayog ginahuna-huna ug ginaproblema ang gobyerno karon panahona unya pun-an pa jud anang Sannguniang Kabataan.. daghan pag mas importante nga atimanun karong panahona kaysa ana..

3. Uyon ka ba nga did-an nang mga artista nga napili sa nagkalainlaing katungdanan sa kagamhanan (lokal o nasudnon man) sa paghimo o pag-apil og pelikula o programa sa telebisyon? Ipatin-aw ang imong baruganan.
[] dili ko uyon niini.. ila gud nang panghinabuhi nganong did-an man.. siguraduon lang nila nga ang role nga ilang e portray kay dili makadaot sa ilang reputasyon ug dili dautan nga ehemplo sa mga viewers kay naa man juy posibilidad nga sundon sa mga tao ilang mga buhaton kabi natong buang kaayo sa ila.. mao dapat magmatngun sad gyud ang mga artista..

4. Gikinahanglan ba nga himuon na sang compulsory (pinugsanay) ang pagkuha sa ROTC? Ngano man?
[] para nako dili na kinahanglan kay nabuhat naman nato nga sa pila ka tuig wala na gicompulsory sa mga tuig nga niagi.. nganong mistil paman jud e compulsory na pud ug balik.. mas daghan pa ug problema ang gobyerno nga angay atubangon kaysa aning paghimung compulsory sa ROTC..

5. Kinsay angayng basulon sa pagsulbong sa mga kaso sa dengue? Katapolan nga manlimpiyo sa katawhan? Pagpabaya sa kagamhanan? Nagkagrabeng polusyon? Way klarong drainage system? Global warming? O may lain pang mga hinungdan? Ipasabot palihug ang imong tubag.
[] para nako walay angay basulon sa kaso sa pagsulbong sa dengue.. arun lang jud na mabawas-bawasan ang kaso sa dengue kay anagay lang jud magtinabangay ang katawhan kaysa magbasul-basul pa sa uban.. kailangan paniguraduon lang jud nato nga limpyo atong mga tubig nga mabyaan sa gawas ug kung mahimu tabunan jud nato kay naay posibilidad nga diha mangitlog ang lamok nga nay dengue..

midterm questions..

I. Pag-umol og baruganan

1.Unsay imong paboritong landmark sa Sugbo? Ngano man?

[] Para nako kay ang Magellan's Cross kay tungod dugay na kaayo kiini sa Sugbo ug daghan na kaayong nilabay nga mga importante nga mga panghitabo aning lugara.. Gitanum ni Magellan ang krus arun masignify ang pinakaimportanteng event bahin sa propagasyon sa Roman Catholic Faith sa Sugbo..

2. Sa imong tan-aw, unsay mahitabo kon ma-absuwelto si kanhi presidente Joseph Estrada? Ipasabot ang imong tubag.

[] Dili maayo kung maabsuwelto si ERAP.. Kung maabswelto man jud si Presidente Joseph Estrada kay naay posibilidad nga balikun na pud niyag buhat ang mga dautan nga iyang nabuhat ug kahibaw tang tanan nga dili kiini maayo.. Kung mao man jud intawn na ang mahitabo unsa naman tawn ning klase sa hustisya naa ang pilipinas, abi man presidente siya sauna kay ingon ang hustisya sa iya, dili man na patas sa ubang piniriso.. Kung daghang malipay kay tungod nakagawas siya, wa sila maghuna-huna nga daghan pud intawn ang dili malipay sa iyang pagkaluwas sa tanan niyang sala nga nabuhat.. Dapat gyud niyang bayran tanan iyang nabuhat para patas sa mga tao nga napriso pud.. Walay dapat espesyal nga pagtagad unta para maka ekspirensya pud siya sa kinabuhi sa usa ka tinuod nga piniriso..

3. Sa imong tan-aw, unsay mahitabo kon ma-konbikto si kanhi presidente Joseph Estrada? Ipasabot ang imong tubag.

[] Aw, malipay tanang anti-ERAP! Dapat lang na sa iyaha kay dako kaayo ang sala nga iyang nabuhat nga angay jud niyang bayaran.. Sinuswerte ra siya noh kung dili niya mabayran tanang sala nga iyang nabuhat.. Kung mahitabo man jud na kay nagpasabot lang nga nagka-anam-anam na ug kanindot ang hustisya diri sa Pilipinas kay walay espesyal na paglantaw.. Nakasala gud siya dapat lang nga mapriso jud siya..

4. Palihug basaha ang atong nasudnong awit, Lupang Hinirang. Haom pa ba ni sa atong panahon karon? Ngano man? O nganong dili?

[] Para nako kay dili na siya haom sa atong panahon karon kay usa-usa na tang nanglarga sa mga lain-laing nasod sa kalibutan tungod sa kalisud sa kinabuhi dinhi sa Pilipinas.. Nihit nalang kaayo ang mga tao nga naa pay pagmahal sa ilang gidak-an..

5. Uyon ka ba sa paghimong nasudnong bayani ni Ninoy Aquino? Ngano man?

[] Uyon man.. Dako man pud ug natabang si Ninoy Aquino sa ato-a.. Usa siya sa mga nindot nga senator sa iyang kapanahunan.. Puro man pud kaayuhan ang naa sa iyang panghuna-huna katong buhi pa siya..

II. Pagsumpay ug Pagmugna: Palihug paghimo og 10 ka sentences ginamit ang 10 sa mosunod nga mga pulong:

1. Kabilin ni lolo
2. Kampanaryo sa Boljoon
3. Bantayan sa Hari sa Mandaue
4. Gubat sa Tres de Abril
5. Pasayawa Ko, 'Day
6. Sakay ta sa Ceres
7. Pangandoy sa mas sanag nga ugma
8. Chicharon sa Carcar
9. Katugnaw sa Kantipla
10. Ungo sa Naga
11. Banay ni Mayor Andal
12. Kabayo ni Amorsola
13. Pagbalik ni Diego Salvador
14. Salingsing sa kasakit
15. Bakho sa kasingkasing
16. Bulawan sa lapok
17. Si Ponso, ang taxi driver
18. Inasal sa Talisay
19. Suruy-suroy sa Colon
20. Manok ni San Pedro
21. Martial law ni Marcos
22. Natunok sa kagingking
23. Bisag saging basta loving
24. Puyra gaba
25. Simbako

Kabilin ni lolo nga dapat magtarong mi sa amung pang-eskwela kay mao ra kini ang kayamanan nga mahatag sa amung ginikanan kanamu nga dili makawat. Magsige siya ug sulti nga dapat naa mi pangandoy sa mas sanag nga ugma arun mas nindot mi ug padulngan sa among kaugmaun. Kami tanan mag-igsuon kay nay mga nindot nga pangandoy sa kinabuhi ug simbako dili unta mi muliko sa mga dautang espiritu sa kalibutan aron naa mi nindot padulngan.. Si Ponso, ang taxi driver ang among amahan unya ana siya namu nga dili siya ganahan mahimu pud ming taxi driver sa akong mga kuya kay ganahan siyag mas nindot nga trabaho ug kaugma-un para sa amu-a bisan taxi driver ra siya kay kaya man nuon mi niyang paeskwelahon ug arun dili pud sila tantong bug-atan kay nanarbaho pud mi para makatabang mi sa ila samtang bakasyon pa namu.. ang among inahan kay daghan kaayo ug mga sideline para lang makatabang siya sa among amahan, sa karon kay namaligya siya ug chicharon sa carcar.. usahay pud kay makit.an na ninyo akong inahan nga nag suruy-suroy sa colon bitbit ang iyang mga paninda kuyog akong duha ka maguwang nga laki.. Nakapamaligya pud na siya sauna ug inasal sa talisay kay gipatabang siya sa akong mga tiya ug pamaligya kuyog ming tulo sa akong duha ka kuya.. .. Unya kung padong nami manguli sa among bukid gikan paninda basta naa pay extra nga kwarta kay mu ana dayon akong mama nga “sakay ta sa ceres” para makarelax pud ta ginagmay..

Usa ka gabie kay niduol akong papa nako ug gisugo ko nga sa pagbalik ni Diego Salvador, adto-a sa ilang balay unya ingni nga maningil nako sa iyang gi-utang nga kwarta kay gamiton na nako.. Samtang padong ko sa balay na nasulting pangalan kay nakit-an nako ang iyang anak nga kampanaryo sa boljoon nga ako pung amigo ug siya nalang akong giingnan sa gisulti sa akong amahan bahin sa utang sa iyang papa..

III. Pagsabot ug Pagpasabot: Isuwat ang imong paboritong Iningles o Tinagalog nga kanta. Dayon hubara sa Binisaya. Ipasabot ang kahulogan sa kanta. Ug nganong nahimo ni nimong paborito?

"Paano Kita Mapasasalamatan"

Paano kita mapasasalamatan
Sa puso mong sa’kin ibinigay
Ngayon lamang ako nag mahal ng tunay

Sa tanang aking buhay
Sapat na ba na ako ay mangako
Mananatili ka dito sa’king puso
Paano kita mapasasalamatan
Sapat naba mahalin lang kita
Mag pakailan pa man
Ngayon lamang ako nag mahal ng tunay

Sa tanang aking buhay
Sapat naba ang akoy mangako
Mananatili ka dito sa aking puso

Paano kita mapasasalamatan
Sapat na bang mahalin lang kita
Sapat nabang mahalin lang kita (4x) Magpakailan man

[] BINISAYA:

Unsaon nako pagpasalamat nimu.

Sa imung kasing-kasing nga gihatag sa ako

Karon rako nahigugma ug tinuod.

sa tanan nakong kinabuhi..

sakto ra ba nga akoy mu saad nga mupabilin ka sa akong kasing-kasing

unsaon nako pagpasalamat nimu

sakto ra bang mahalon lang tika mapasahantud

karon ra ko nahigugma ug tinuod

sa tanan nakong kinabuhi

sakto ra ba nga akoy mu saad nga mupabilin ka sa akong kasing-kasing

unsaon nako pagpasalamat nimu
sakto ra bang mahalon lang tika
sakto ra bang mahalon lang tika mapasahantud

<> MEANING/PASABOT:

Ang kanta kay bahin sa usa ka tao nga nahigugma nga sa tanan niyang kinabuhi karon pa gyud daw siya nahigugma ug tinuod.. Karon pa siya kabati ug unsay tinuod nga gugma.. Ni saad siya sa tao nga iyang gihigugma nga mupabilin ra gyud siya sa iyang kasing-kasing mapasahantud.. Pasabot grabe na jud nga gugma iyang nabati sa iyang gihigugma.. nangutana siya sa tao nga iyang gihigugma kung unsaon niya pagbaws sa gugma nga iyang nahatag sa iya mao to nangutana siya kung sakto na ba nga mu saad siya nga mupabilin ka sa akong kasing-kasing mapasahantud..

{} Nahimu ko kining paboritong kanta kay ganahan ko sa gipasabot sa kanta.. Gusto nako e dedicate ang kanta sa akong ginikanan kay wala jud ko kahibaw kung unsaon pagpasalamat sa tanan nilang pagmahal nga gihatag sa ako-a.. Kung pwede ba sad nga mu saad nalang ko sa ilaha nga sakto na bang mupabilin sila sa akong kasing-kasing mapasahantud..

IV. Madyik: Kon hatagan ka og usa (1) lang ka gahom, unsay imong pilion ug unsay imong buhaton aron pagsulbad sa mosunod:

[] Kung hatagan ko ug gahom akong pilion kay kanang gahom nga sa usa lang nako ka labtik sa akong tudlo kay mawa dayon ang ilang mga problema unya matarong jud tanan-tanan ang mga gubot sa ilang kinabuhi.. ug mahatag pud nako tanan ilang kailangan..

1. Kakabos sa mga Pilipinhon

[] sa usa lang ka labtik sa akong tudlo kay mawala ang pagkakabos sa mga Pilipinhon.. unya makakaon na sila ug sakto.. hatagan pud nako sila ug kwarta ug bahala na sila ug unsaon pagpadako ato.. basta kay nakatabang jud ko nila..

2. Pagkabungkag sa mga pamilya

[] sa usa lang la labtik sa akong tudlo kay maresolba dayon ang pagkabungkag sa ilang pamilya.. maayo tanan-tanan gubot sa ilang kinabuhi.. murag mubalik sila sa sugod nga murag walay nahitabong ingon ana nga gusot sa ilang kinabuhi.. unya makalimtan pud nila nga nahitabo na sa ilang kinabuhi..

3. Terorismo

[] tungod sa akong gahom kay mawa na ang terorismo sa paglabtik nako sa akong tudlo.. ma okay na tanan.. mahimu nang peaceful ang lugar kay mawa naman ang terorismo.. unya makalimtan sa tanang tao nga naa pay terorismo sa ilang lugar..

4. Aborsiyon
[] Ang mabuntis nga dili pa ready sa mga responsibilidad kay dili na makahuna-huna nga ipakuha ang bata sa akong paglabtik sa akong tudlo.. dawaton nila tanan masulti sa mga tao sa ila kay binuhatan nila kiini.. total naa naman jud nang bata, dawaton nalang gyud nila ang responsibilidad sa ilang pagkainahan..

5. Kahakog

[] sa usa lang kalabtik sa akong tudlo kay mawala ilang pagkahakog sa tanang butang..

V. Tambag: Kon ikaw si Pres. Arroyo, unsay imong buhaton sa nahibiling tulo ka tuig sa imong termino sa mosunod nga mga natad:

1. Ekonomiya
[] padayunon nako ang nagkaanam na ug kanindot nga ekonomiya karon.. paningkamutan nga magkagamay ang dolyar aron magkaanam ug dako ang piso..

2. Politika
[] paningkamutan nga mahibaw-an kung kinsa ng mga politician nga nagsamuk-samuk lang sa politika.. imbis mutabang sa pagpanindot sa politika kay magpadako man nuon sa ilang bulsa sa mga kwarta nga dili ila..

3. Kultura
[] paningkamutan nga mapreserve lang gihapon sa mga pinoy ang mga kultura nga naandan.. panindotan ug samut aron magpabilin lang gihapon sa mga kasing-kasing sa mga tao..

4. Kalikopan [environment]
[] paningkamutan nga mapabiling limpyo ang mga lugar nga limpyo unya paningkamutan pud ug limpyo ang mga lugar nga angay limpyuhon.. aron pud mas daghang foreigner ang muanhi sa pilipinas..

5. Amnestiya sa mga rebelde
[] hatagan ug amnestiya ang mga rebelde nga angay nang hatagan.. aron dili na mag-antos ang ilang mga pamilya.. kung worthy na jud siya hatagan ug amnestiya, paningkamutan nga magrant ang iyang amnestiya.. obserbaran siya kung angay na ba jud..

(Kataposan)

8 sentencEs..

Usahay makadungog ko sa mga tao nga sakit daw na ang gugma pero para nako depende ra na sa pagda sa tao.. Gugmang gi-atay ang title sa kanta nga gikalingawan ug paminaw sa ubang tao kay nindot daw ug meaning ang song.. Matud nila tinuod daw ang gisulti sa kanta kay maski nindot sa gibati ang gugma pero makadala pud kiini ug sakit sa kasing-kasing.. Ingon sa uban nga charing ang kanta pero tinuod jud nga lami kaayo nang higugma-on ka sa usa ka tao bisan makadala na ug sakit panagsa, makahatag sad na ug rason sa imu para mungisi.. Kamingaw sa payag kung walay gugma ining kalibutana. Kung ikaw masayod mabuhi man gihapon ta maski walay gugma, sakit-sakit lang na sa kasing-kasing ug wala ko nanganlan ana, sulti sa uban.. Tan-awa ang uban tungod anang gugma musugot ra sila nga ilang makaon kay buwad, suka, sili dili na magsilbi nga gugma oi.. Angay sila sultian ug "hoy! babaye, mata na kuno,, wala nay padulngan imung gugma sa iya..

buLak bAhin sa hUwaw..

" hUwaw "

Kanus-a man mu uwan?
Hilak sa mga mang-uuma.
Huwaw.
Kanus-a man mu uwan?
Mu uwan ba jud?
Dili?
Cracked parched earth,
mamatay ang mga hayop,
Rot.
Birds are songless, most
long gone murag ang
yuta.
Mag-abot ang itum nga
Kalangitan sa ibabaw --
Uwan?
Tanang kasing-kasing nag-ampo ug
Naglaum sa uwan --
Karon?

Clouds loom, dark, foreboding
Gigantic masses of
Promise.
Nag kilat.
Nilabay ang mga clouds -- uga
Storm.
Broken, weary, hopeless.
Downcast maghuwat
gihapon mi.

akOng bErsyOn..

"aKOng bErsyOn sa biNisayang Lupang hiNiRAng"

Bayan na ginagiliw

Perlas sa silanganan

Sa akong kasing-kasing ikaw kay buhi

Yutang gihirang, duyan ka sa mga magiting

Sa mga manlulupig, dili ka papildi

Sa dagat ug bukid na simoy

Ug sa langit mung bughaw

May dilag ng watawat mo'y

Tagumpay nga nagsidlak-sidlak

Ang bituon ug ang adlaw kay

kailanman dili mu ngitngit

Yuta sa adlaw ng luwalhati't pagsinta

Ang kinabuhi kay langit sa imung piling

Amung kalipay nang may pag mag-aapi

ang mamatay kay tungod sa imu

NGanUng sikAt aNg bIsRocK??!!

1. Nganung sikat ang bizrock?

[] Para nako maong sikat ang bizrock kay tungod malingaw ang mga tao sa kanta unya makarelate pud ang mga katawhan kay tungod binisaya siya. Unusual ang bisaya kay tungod kasagaran sa mga kanta nga imung madunggan sa radyo kay mga english ug tagalog nya murag ma amaze ang mga katawhan kay imbis tagalog ra ug english kasagaran nilang madunggan karon naa nay binisaya unya somewhat unique man gud ang bisaya nga stinuryaan. Unya jamming pud daw ang bizrock unya dali ra masabtan.. Luoy nalang jud tong mga tao nga di kasabot ug bisaya. Daghan man sang tao nga maka appreciate ug bisaya.

07.20.07

1. Makaayo o Makadaot ba sa nasud ang pagpamugos sa pipila ka Sugbuanon pag-awit sa Lupang Hinirang sa ilang kaugalingong pinulongan?

[] Para nako kay makaayo tungod nagpuyo gud sila ngari sa sugbo arun kung nay mangutana kung unsa ang binisaya nga pagkanta sa Lupang Hinirang kay kahibaw sila unsay itubag. Dili man na ingon sa pagpamugos, mao siguro na ilang paminaw kay dili sila ganahan magkat-on. Gamay naman lang gani ka Sugbuanon ang nakahibaw sa binisaya nga Lupang Hinirang , dili pa jud nato kat-onan.

2. Unsay imong tan-aw sa lista ni Pigafetta sa pipila ka mga pung sa mga Sugbuanon nga iyang nadunggan niadtong 1521? Nakatabang ba ni nimo sa pagtugkad sa sinugdanan sa Cebuano Language?

[] Ang akong tan-aw sa lista ni Pigafetta kay lisud-lisud pud pagpronounce ang ubang words nga naa sa Old Cebuano Column. Nakatabang jud ug pag ayo nako kay wala man jud koy kalibutan kung unsay sinugdanan sa ubang words sa Sugbuanon unya ang ubang words sa Old Cebuano kay ginagamit lang gihapon nato sa Modern Cebuano.

3. Angay pa bang ipadayon ang kampanya paghimo sa Cebuano nga national language? Ngano? O Nganong dili?

[] Para nako kay dili maski daghan na kaayong mga Sugbuanon ang nagkalat sa Pilipinas. Kung ipadayon pa jud ang paghimu sa Cebuano nga national language kay klaro kaayo nga maglisud ug adapt ang uban kay lahi man ilang naandan nga language basin unya magkagubot tungod ana.

4. Unsay imong tan-aw, nganong kasabot ug kamaong mosulti og Cebuano ang mga lalawigan gawas sa Sugbo?

[] Daghan na kaayong nagkalat nga foreigners sa Pilipinas labi na ngari sa Sugbo. Para nako nganong nakasabot na sila ug nakamaong mosulti ug Cebuano tungod kay gikat-unan sila ug basin siguro tungod na sa ilang kadugayon ngari sa Sugbo. Paninguhaon pud tingay nila nga makat-unan nila arun pud dili sila mailad sa mga tao ngari ug siguro kung nay manglibak nila kay makahibaw sila.

5. Palihug hatagi ko sa Iningles sa mosunod nga mga pung nga Cebuano:

1.Buhilaman - living shade

2. Nataran -

3. Lapalapa - sole (foot)

4. Tangkugo - back part of the neck

5. Kalalim - deepness

6. Kasilinganan - neighborhood

7. Balangay - community

8. Pakigbisog -

9. Paningkamot - striving hard

10.Tingusbawan - ambition